Menu
Terug

Adviesbrief zelfstandig gymnasium

Terug naar inhoud adviesbrieven
 

zelfstandig gymnasium

Zit er in jouw klas een leerling met vwo-advies die leergierig, eigenwijs en breed geïnteresseerd is? Iemand die altijd alles wil weten en regelmatig creatieve of kunstzinnige oplossingen voor vraagstukken heeft? Dan kan deze leerling voor de brede, algemene ontwikkeling van een gymnasium kiezen.

In dit filmpje vertellen verschillende oud-gymnasiasten, zoals Robbert Dijkgraaf en Jan Jaap van der Wal, over hun schooltijd.

 

Wat is een zelfstandig gymnasium?

Onder het voortgezet wetenschappelijk onderwijs vallen het atheneum en het gymnasium. Het belangrijkste verschil tussen deze twee opleidingen is het aantal vakken dat leerlingen volgen. Op een gymnasium leren leerlingen naast de gewone vakken ook Grieks en Latijn. Daarnaast maken ze kennis met de klassieke cultuur tijdens het vak Klassieke Culturele Vorming. Via de klassieke teksten leren leerlingen over oude filosofen, over de vroege democratie en geneeskunst, over tijdloze architectuur en kunst, over epische vertellingen en religies. Uiteindelijk doen de leerlingen eindexamen in Grieks en/of Latijn om een gymnasiumdiploma te behalen.

Naast de gymnasiumafdelingen binnen scholengemeenschappen zijn er zelfstandige (categoriale) gymnasia. Dit zijn scholen waar alleen een gymnasiumopleiding te vinden is. Meestal zijn dit kleine scholen, met gemiddeld 750 leerlingen.

Extra vakken

Het gymnasium bereidt leerlingen bovenal voor op een academische vervolgopleiding. Leerlingen ontwikkelen tijdens hun gymnasiumopleiding dan ook een onderzoekende basishouding. Vaak kan een leerling op een gymnasium ook extra vakken volgen, zoals filosofie, debat, toneel of Spaans. Dit is uiteraard afhankelijk van het aanbod van de school. Deze vakken zijn tevens bedoeld om de leerling uit te dagen om het beste uit zichzelf te halen. Een leerling is hier niet raar als hij een goed cijfer wil halen, als zij nog even de bibliotheek induikt of een leraar om wat meer informatie vraagt.

Voor wie is een zelfstandig gymnasium?

Op het gymnasium zitten getalenteerde en ambitieuze leerlingen, die graag leren en dat ook willen laten zien. Het is een omgeving waarin leerlingen en hun leraren elkaar stimuleren en uitdagen.

Het gymnasium is geschikt voor leerlingen die:

  • meer kunnen, meer willen en een extra stapje willen zetten;
  • een brede belangstelling hebben en nieuwsgierig zijn;
  • het leuk vinden om (kritische) vragen te stellen en te discussiëren;
  • extra uitdaging nodig hebben;
  • over doorzettingsvermogen beschikken;
  • oplossingen willen zoeken voor problemen (taal, techniek, wetenschap en gezondheid);
  • het leuk vinden om met taal bezig te zijn;
  • geïnteresseerd zijn in de invloed van de klassieke oudheid op het leven van nu.

 

Het grootste deel van de gymnasiasten stroomt direct door naar de universiteit, terwijl een klein percentage praktijkgericht onderzoek leert doen op een hogeschool. De overige leerlingen nemen bijvoorbeeld eerst een tussenjaar.


Waarom een (zelfstandig) gymnasium?

De meerwaarde van Grieks en Latijn is niet gelijk voor iedereen helder: wat moet een kind nou met deze dode talen? Over de meerwaarde van de talenkennis op zich valt inderdaad te twisten, al is het op zijn minst leuk om zelf klassieke teksten te kunnen lezen. Maar het verwerven van deze kennis is op zichzelf al zeer waardevol. De leerlingen leren bijvoorbeeld systematisch denken en werken. De talen wijken immers op veel punten af van wat ze gewend zijn: het schrift, de grammatica, de zinsvolgorde. Zelfs voor makkelijk lerende kinderen is het vaak een flinke uitdaging om de talen onder de knie te krijgen. De leerlingen vergroten hun taalvaardigheid en hun analytisch vermogen – eigenschappen die in toekomst van pas zullen komen. Maar ook op de korte termijn is het handig: leerlingen hebben minder moeite met de andere, moderne talen. Bovendien zijn alle teksten ware klassiekers, met schatten aan informatie over filosofie, politiek en kunst.

Wat is de kwaliteit van een zelfstandig gymnasium?

Uit het jaarlijkse overzicht van de gymnasia blijkt dat het slagingspercentage boven de 90% ligt. In 2019 was het gemiddelde cijfer voor het centraal examen 6,78. Op het vwo was dat 6,52.  De resultaten bij de centrale examens ontlopen elkaar dus weinig.

In onderzoek naar excellente leerlingen (hoogste cijfers bij de centraal examens)  in 2012 door het Platform Bèta Techniek, bleken gymnasiasten flink oververtegenwoordigd te zijn in de groep van 20% best presterende vwo-leerlingen. In het schooljaar 2010-2011 was ruim 35% van de gymnasiumleerlingen excellent. Opvallend was dat veel excellente leerlingen een techniek- of gezondheidsstudie kiezen. Ook switchten ze minder vaak dan hun leeftijdsgenoten van opleiding.

Kansengelijkheid

Met name over (zelfstandige) gymnasia bestaat het beeld dat ze kansengelijkheid tegengaan. Het zou een opleiding zijn voor met name blanke kinderen van hoog opgeleide ouders, de witte elite school.  De “Stichting het zelfstandig gymnasium” heeft sinds 2010 werkgroepen rond dit thema. Zo wordt er bij voorbeeld extra hulp geboden voor kinderen met taalachterstanden en er zijn talentklassen voor leerlingen met een taalachterstand of een gebrek aan culturele bagage. In 2020 is in samenwerking met de Vrije Universiteit van Amsterdam een actieonderzoek gestart om met de gymnasia gerichter te werken aan aanpakken om kansengelijkheid te bevorderen. Alle leerlingen met een vwo advies zouden zich thuis moeten kunnen voelen op het gymnasium.

Zijn er zelfstandige gymnasia in de buurt?

Leerlingen die naar het gymnasium willen, kunnen op verschillende plekken terecht. Om te beginnen zijn er in Nederland 42 (zelfstandige) gymnasia. Alle gymnasia van Nederland zijn daar in kaart gebracht. Daarnaast is er een groot aantal scholengemeenschappen met een gymnasiale afdeling.

Via de SchoolWijzer van de VO Gids kun je meer informatie vinden over de gymnasia in je regio. Vul je postcode in en filter de resultaten door bij het onderwijsaanbod ‘Gymnasium’ en/of ‘Gymnasium zelfstandig’ te selecteren.

Meer weten?

Wil je meer weten over de gymnasia in Nederland?

Terug naar inhoud adviesbrieven