Themascholen

Wat is het?
Op deze scholen is specifiek aandacht voor hoogbegaafde en getalenteerde kinderen. Ze zorgen ervoor dat deze leerlingen zich niet vervelen en zijn bedacht op bijvoorbeeld onderpresteren.

Wat kun je ermee?
Je kunt als hoogbegaafde leerling veel uitdaging verwachten. Je kunt meedoen aan extra projecten, extra vakken doen, sommige vakken op een hoger niveau volgen of in bepaalde vakken eerder eindexamen doen. Het is vaak maatwerk om ervoor te zorgen dat je de schooltijd leuk blijft vinden.

In de VO Gids 2022 vertelt Dominic die op Het College in Weert zit, over zijn ervaringen. Hij zegt onder andere:
‘Ik zit nu op een begaafdheidsprofielschool en dat betekent dat ik aan extra activiteiten kan deelnemen. Dat vind ik heel fijn, want op de basisschool heb me heel erg verveeld. Op deze school mag je tijdens de lesuren van een vak waar je heel goed in bent, een extra project doen. Het mag niet zo zijn dat je dan lagere punten voor dat vak gaat halen, maar dat gaat bij mij prima. Ik heb in de brugklas Chinese cultuur gedaan en in het tweede jaar kosmologie. Nu bestudeer ik het werk van kunstenaar Escher’.

Meer over begaafdheidsprofielscholen

Wat is het?
Je werkt aan praktijkopdrachten die te maken hebben met techniek en technologie en leert de theorie daarbij. Ook kom je in contact met beroepen in deze sector: onderwijs wordt verbonden met de arbeidsmarkt.

Wat kun je ermee?
Je wordt uitgedaagd en de aansluiting op een vervolgopleiding in het mbo is beter.

Weblinks: Bèta Challenge Programma, meer weten?

Wat is het?
Een cultuurprofielschool is een VO-school waar extra veel kunst en cultuur op het rooster staat. Iets voor kinderen die houden van tekenen, zingen, dansen of toneelspelen. Je krijgt daar extra lessen over, maar ook bij de gewone vakken is veel aandacht voor cultuur. Dan gaat het bij Engels bijvoorbeeld over Shakespeare en bij techniek over games bouwen. Elk jaar zijn er voorstellingen waarbij de leerlingen alles zelf doen: niet alleen toneelspelen, zingen en dansen, maar ook de decors bouwen, de rekwisieten, de techniek en de publiciteit regelen, affiches tekenen. Kies je voor een  cultuurprofielschool, reken dan maar op veel naschoolse activiteiten, want leerlingen blijven vaak langer om te repeteren of met elkaar te spelen in een band.

Wat kun je ermee?
Op een cultuurprofielschool haal je een gewoon VO-schooldiploma (vmbo, havo of vwo) en je kunt daarmee dus verder op alle vervolgopleidingen. Je kiest voor een cultuurprofielschool als je kunt en cultuur leuk vindt, want dan krijg je een leuke middelbareschooltijd en dat plezier zorgt meestal voor goede schoolresultaten, ook in de andere vakken. Daarnaast leer je creatief denken en dat komt later in elk beroep van pas. Meer informatie over de cultuurprofielschool en waar je ze vindt

Kwaliteit en keurmerk
De Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS) controleert de kwaliteit van cultuurprofielscholen en geeft keurmerken af. Dat keurmerk krijgt een school als cultuureducatie een gelijkwaardige positie inneemt in alle leergebieden. Meer informatie over de VCPS

Wat is het?
DaMu staat voor Dans en Muziek.  Er zijn 13 VO-scholen in Nederland die zich een officiële DaMu-school mogen noemen. Deze scholen werken samen met een of meer dans- en muziekopleidingen aan een school voor hoger beroepsonderwijs (hbo) in de buurt. Zo werkt bijvoorbeeld het Amsterdamse Gerrit van der Veen College samen met het Conservatorium van Amsterdam, de Academie voor Theater en dans, de Nationale Balletacademie en het Lucia Marthas Institute for Performing Arts.

Wat kun je ermee?
Zeer talentvolle kinderen kunnen op een DaMu-school voortgezet onderwijs in combinatie met een hogere dans- of muziekopleiding aan een academie. De VO-school stelt dan een lesrooster op dat rekening houdt met de uren die je nodig hebt voor je dans- of muziekopleiding en zorgt ervoor dat je tegelijkertijd ook een gewoon havo- of vwo-diploma haalt, want belangrijk is voor later.

Financiële tegemoetkoming
Woon je ver weg van een DaMu-school, dan moet je veel reizen of soms zelfs doordeweeks in een gastgezin wonen. Je ouders of verzorgers kunnen dan een tegemoetkoming in de reiskosten aanvragen. Ze zijn ook verplicht dit onderwijs te melden aan de Sociale Verzekeringsbank, mogelijk ontvangen ze dan dubbele kinderbijslag. Meer informatie op de website van de Sociale VerzekeringsBank (SVB).

Waar staan de DaMu-scholen?
De erkende DaMu-scholen staan in Amsterdam, Rotterdam, Arnhem, Maastricht, Enschede, Den Haag, Tilburg, Bergen op Zoom, Venlo, Groningen en Haren. Bekijk alle DaMu-scholen

Wat is het?
Een Eco-School is een school waar je leert hoe je zelf kunt bijdragen aan een duurzame wereld. De naam Eco-School staat voor internationaal keurmerk dat scholen kunnen behalen als ze voldoen aan bepaalde eisen. Op zo’n Eco-School ga je met medeleerlingen in  projecten je eigen school van binnenuit verduurzamen en zo leer je hoe je zelf kunt bijdragen aan een duurzame wereld.

Wat kun je ermee?
Als leerling op een Eco-School haal je een gewoon diploma voortgezet onderwijs, maar tegelijk werk je mee aan een duurzame wereld. Je leert bijvoorbeeld hoe je afval kunt verminderen, hoe je duurzaam kunt omgaan met energie, hoe je zuinig kunt zijn met water, en zo draag je een steentje bij aan een duurzame wereld. Dat is kennis waar je de rest van je leven wat aan hebt. Je bent onderdeel van een wereldwijde beweging, want inmiddels doen al 19 miljoen leerlingen mee op 51.000 Eco-Schools in 68 landen. In Nederland zijn 164 Eco-Schools, dit zijn zowel basisscholen als middelbare scholen.

In de VO Gids 2021 vertellen Brit en Neeltje over hun ervaringen op hun Eco-School, Het Eckart College in Eindhoven. Ze zijn daar lid van het ecoteam en hebben al wat veranderingen doorgevoerd.

Meer over het keurmerk Eco-Schools en verhalen van deelnemende scholen

Wat is het?
Econasium is een programma dat je op sommige scholen in de bovenbouw van het vwo kunt volgen, tenminste als je goed bent in wiskunde en economie. Het zijn extra lesuren in de hoogste klassen, naast je gewone vwo-programma. In deze extra lessen gaat het over economie en bedrijfseconomie. Je leert ook onderzoek doen, samenwerken en presenteren.

Wat kun je ermee?
Als je slaagt voor het  Econasium-programma, ontvang je een certificaat waarmee je op de universiteit een streepje voor hebt.

Waar kun je Econasium volgen?
Er zijn inmiddels 31 scholen die het Econasium-programma aanbieden. Ze staan vooral in het zuiden en het midden van het land en werken veelal samen met Tilburg University.

Meer informatie

Wat is het?
Het Entreprenasium is een onderwijsprogramma of afdeling voor ondernemend leren binnen een VO-school. Je leert (maatschappelijk) ondernemen in verschillende projecten.  Je bedenkt bijvoorbeeld met klasgenoten een idee om geld te verdienen voor een goed doel in je eigen buurt en leert zo hoe je succesvol kunt worden.

Wat kun je ermee?
Je haalt je VO-diploma en bent helemaal voorbereid op een commerciële vervolgstudie. In de bovenbouw van havo en vwo kun je van je ondernemende project of jouw onderneming een profielwerkstuk maken dat meetelt voor je eindexamen.

Kwaliteit
De Stichting Entreprenasium (gesteund door sponsors) ondersteunt de scholen die deze vorm van ondernemend leren aanbieden. Een school mag zich niet zomaar Entreprenasium noemen, maar moet voldoen aan bepaalde eisen om het onderwijskeurmerk te mogen gebruiken.

Meer informatie over het Entreprenasium

Wat is het?
Een Global Citizen School biedt een internationaal programma aan voor álle leerlingen van vmbo, have en vwo.
Vanaf de brugklas tot je eindexamen is er aandacht voor internationale onderwerpen, zowel binnen als buiten de lessen en bij álle vakken.
Deze scholen besteden vaak ook extra tijd aan talenonderwijs en er worden regelmatig uitwisselingen met scholen in het buitenland georganiseerd. Je wordt echt een wereldburger!

Wat kun je ermee?
Een Global Citizen School bereidt je voor op de internationale samenleving en arbeidsmarkt. Handig als je later in het buitenland wilt studeren en/of werken.

Er zijn inmiddels 74 Global Citizen Scholend, verdeeld over het hele land. Bekijk hier welke scholen dat zijn.

Meer over het netwerk van Global Citizen Scholen

Wat is het?
In het hele land kun je Groen onderwijs volgen op verschillende niveaus.  ‘Groen’ is een profiel in de bovenbouw van het vmbo, maar let op: niet elke vmbo-school biedt dit aan. Je kunt ook kiezen voor Het Groene Lyceum, dit is een vmbo-mbo-opleiding in één, zodat je na het Groene Lyceum meteen kunt doorstromen naar het hoger beroepsonderwijs (hbo). Je krijgt op alle ‘groene scholen’ veel praktijkvakken die met landbouw en dierenverzorging te maken hebben.

Wat kun je ermee?
Op een ‘groene vmbo-school’ leer je alles over planten, dieren en voeding. Vaak zijn er dieren op school die je leert verzorgen, maar je leert oook alles over telen op het land, verwerken en bereiden van landbouwproducten, aanleg van groen in bijvoorbeeld tuinen en parken. Tegelijkertijd is het een brede opleiding, waar je een gewoon vmbo-diploma haalt dat toegang geeft tot het gehele mbo (middelbaar beroepsonderwijs). Je kunt dus verder leren in de groene sector, maar dat hoeft niet.  Doe je het Groene Lyceum, dan heb je bij je eindexamen al meteen een mbo-diploma en kun je doorleren op het hbo. Het Groene Lyceum is daarom meer geschikt voor leerlingen met een havo/vwo-advies.

Meer informatie over groen vmbo

Meer informatie over Het Groene Lyceum

Wat is het?
De term internationaal baccalaureaat® (IB) staat voor een internationaal onderwijsprogramma dat leerlingen voorbereidt op de universiteit. Het IB-diploma is erkend en staat gelijk aan het vwo, het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs.

Wat kun je ermee?
Een IB-diploma staat staat hoog aangeschreven op internationale en nationale universiteiten. Indien jij later graag in het buitenland wil gaan studeren dan hoef je met dit diploma o.a. geen toelatingstoetsen voor het vak Engels meer te doen. Ook kan je voorrang krijgen bij lotingen en/of buitenlandse stages.

Meer weten?
Meer over International Baccalaureate (IB) weten? Ga dan naar deze pagina.

Weblinks:
Meer over International Baccaleaureate

Wat is het?
International Business College is een programma voor talentvolle havoleerlingen in de bovenbouw die het profiel Economie en Maatschappij (E&M) hebben. Eén dag per week ben je bezig met ondernemen: zo start je bijvoorbeeld een onderneming en bezoek je bedrijven. Het normale lesprogramma volg je in vier dagen. Op de vijfde dag leer je ondernemersvaardigheden, extra spreekvaardigheid in het Engels en boekhouden, je krijgt soms gastlessen van ondernemers of je gaat op bedrijfsbezoek.

Wat kun je ermee?
Je wordt extra uitgedaagd en je bereidt je voor op het hoger beroepsonderwijs (hbo). Je ontdekt en ontwikkelt je talenten op het gebied van ondernemen.

Wat is het?
Jet-Net staat voor Jongeren en Technologie Netwerk Nederland. Binnen Jet-Net werken scholen en bedrijven samen om leerlingen van vmbo, havo en vwo enthousiast te maken voor techniek. Je ontdekt met dit programma dat techniek overal is, niet alleen op bijvoorbeeld een boorplatform en in de haven, maar ook in bijvoorbeeld ziekenhuizen, landbouw, transport en  media. Je krijgt praktische technieklessen en gaat soms op bezoek bij een technisch bedrijf in de regio.

Wat kun je ermee?
Jet-Net-lessen zijn bedoeld om je eigen technische talenten, mogelijkheden en ambities te ontdekken. Doel is dat meer kinderen kiezen voor een technische vervolgstudie, omdat er een grote behoefte is aan technisch personeel in allerlei beroepen. Op Jet-Net-scholen kiezen meer leerlingen voor een technisch profiel dan op andere scholen.

Meer informatie op de website van Jet-Net

Of bekijk de filmpjes op het YouTube-kanaal van Jet-Net  & Technet, over o.m. de 7 werelden van techniek en de Vakkanjer Challenger in het vmbo.

Wat is het?
Het Pre-University College (PRE)  is een  extra programma voor leerlingen in de bovenbouw van het vwo, meestal vanaf de vierde klas. Middelbare scholen die dit aanbieden, werken hiervoor samen met een of meer universiteiten in de regio. Zit je op zo’n school, dan word je  uitgenodigd voor speciale colleges en masterclasses bij de universiteit, je leert wat wetenschappelijk onderzoek inhoudt en werkt mee aan je eerste echte onderzoek.

Wat kun je ermee?
Het Pre-University programma is goede voorbereiding op de overstap naar de universiteit nadat je je vwo-diploma hebt gehaald. Je begint daar je eerste studiejaar met een voorsprong.

Kijk voor meer informatie op de website van een universiteit, bijvoorbeeld
 Universiteit Leiden
University of Twente
Radboud Universiteit Nijmegen
Technische Universiteit Delft
Vrije Universiteit Amsterdam

Wat is het?
De Techmavo, die sommige scholen aanbieden, is een vmbo-opleiding voor theoretische leerweg of gemengde leerweg met extra technieklessen vanaf het eerste leerjaar. Je leert werken met moderne technieken zoals 3D-printen en robotica, je doet stages en excursies.

Wat kun je ermee?
Na de Techmavo heb je een diploma vmbo-t of vmbo-gl en ben je bovendien startklaar voor een technische opleiding op niveau 4 aan het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Wil je liever doorleren op de havo, dan kun je daar instromen in het profiel Natuur&Techniek. De Techmavo is een goede route als je verzekerd wilt zijn van een baan later, want zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid is veel werk voor goed opgeleide technici.

Wat is het?
Het Technasium is een onderwijsrichting binnen havo en vwo met extra veel aandacht voor techniek. Je krijgt meteen vanaf de brugklas een extra vak, Onderzoek & Ontwerpen (O&O), waarin je eindexamen kunt doen. Je werkt in een team van leerlingen aan echte technische opdrachten uit het bedrijfsleven. De kennis die je opdoet bij gewone havo- en vwo-vakken, zoals natuurkunde en wiskunde, kun je direct in praktijk brengen bij het ontwerpen en uitwerken van een technische oplossing. De meeste technasia hebben een speciale werkplaats met moderne tools, waar je kunt werken aan opdrachten. In de VO Gids (pagina 48-49) zie je wat voorbeelden van opdrachten die door een technasium zijn opgepakt.

Wat kun je ermee?
Je leert samenwerken, projectmatig werken, organiseren, creatieve oplossingen bedenken, onderzoek doen en werken met modern gereedschap. Je leert ook welke beroepen er zijn in de technische sector en welke daarvan bij jou passen. Je sluit het Technasium af met een meesterproef en je bent dan uitstekend voorbereid op een vervolgstudie aan een technische hogeschool of universiteit.

Er zijn ruim 100 technasiumscholen in Nederland die zijn aangesloten bij de Stichting Technasium. En het is echt niet alleen iets voor jongens, zoals je ziet in deze introductiefilm

Wat is het?
Een Topsport Talentschool is een school waar je als jonge topsporter onderwijs kunt combineren met je sporttrainingen en wedstrijden. Let op: je kunt alleen naar een Topsport Talentschool als je officieel de talentstatus van NOC*NSF hebt. Heb je die nu nog niet, maar denk je die over een of meer jaren wel te verkrijgen, dan kun je wel vast kiezen voor een middelbare school met een Topsport Talentafdeling. Dan kun je later vrij eenvoudig overstappen. Welke sport je ook beoefent, de Topsport Talentschool maakt in overleg met jou en je ouders een dusdanig lesrooster dat je het gewone schoolwerk bij kunt houden terwijl je ook naar je trainingen kunt.

Wat kun je ermee?
Je kunt op een TopSport Talentschool een gewoon schooldiploma halen, terwijl je toch voldoende aandacht aan je sport kunt besteden. Het is belangrijk dat je later toch een schooldiploma van vmbo, havo of vwo hebt.

In de VO Gids 2022 vertelt voetballer Bart Nieuwkoop (o.a. van Feijenoord) hoe hij zijn havo-diploma heeft gehaald met behulp van twee Topsport Talentscholen.

Meer informatie over de Topsport Talentscholen van de Landelijke Organisatie Onderwijs en Topsport (LOOT)

Er zijn Topsport Talentscholen in het hele land. Kijk in de SchoolWijzer of er een TopsportTalentschool in jouw buurt staat.

Wat is het?
Kies je voor een school met tweetalig onderwijs (tto), dan krijg je vanaf de brugklas veel vakken in die tweede taal. Meestal is dat Engels, soms (vooral in het oosten van land) Duits. Je leert die taal dus niet alleen bij de vaklessen Engels (of Duits), want ook vakken als geschiedenis, aardrijkskunde, tekenen en gymnastiek worden op een tweetalige school in die tweede taal gegeven, en je schoolboeken voor die vakken zijn ook in die taal. Hierdoor wordt het voor jou en je klasgenoten al snel heel gewoon om die taal te gebruiken. Voor je het weet, spreek je het vloeiend.

Vwo, havo en vmbo
Op tto-scholen voor havo en vwo krijg je de helft van je lessen in de tweede taal, op vmbo-scholen voor  tweetalig onderwijs is dat 30 procent. Ook zijn er vaak excursies en uitwisselingen met buitenlandse leerlingen. Het eindexamen is gewoon in Nederlands en je haalt een regulier Nederlands schooldiploma. Daarnaast ontvang je een tto-certificaat.

Wat kun je ermee?
Je wordt heel goed in een andere taal. Dat is handig als je later in het buitenland wilt studeren of bij een internationaal bedrijf gaat werken.

Tto of versterkt Engels?
Er zijn inmiddels ruim 130 scholen die tweetalig onderwijs aanbieden. Deze zijn allemaal lid van het Netwerk tto van Nuffic, de Nederlandse organisatie voor internationalisering in het onderwijs.  Er zijn ook scholen die ‘versterkt Engels’ aanbieden: daar krijg je extra lesuren Engels volgens een aparte methode: Fast Lane English of Cambridge English. Wil je weten wat het beste bij jou past, tto of versterkt Engels, lees dan de brochure ‘Zo maak je de keuze’ van Nuffic.

Meer informatie over tweetalig onderwijs

Wat is het?
Op een Unesco-school leer je – naast de gewone schoolvakken – over vrede en mensenrechten, armoedebestrijding,  duurzaamheid, cultureel erfgoed en andere thema’s van Unesco.  Je krijgt gastlessen, er is jaarlijks een Unesco-scholendag en veel Unesco-scholen organiseren themaweken, uitwisselingen en excursies. Zo leer je hoe jij zelf kunt bijdragen aan veiligheid, verdraagzaamheid en het milieu in de wereld.

Unesco is een organisatie van de Verenigde Naties, waarvan het hoofdkantoor in Parijs staat. Unesco-scholen maken deel uit van een wereldwijd netwerk van ongeveer 10.000 scholen. Het netwerk controleert de kwaliteit van het programma van Unesco-scholen.

Wat kun je ermee?
Je leert meer begrip te hebben voor andere landen en culturen. Je leert wat je zelf kunt doen om de wereld een stukje veiliger en schoner te maken. Je haalt een gewoon Nederlands schooldiploma.

Meer informatie over Unesco-scholen

Wat is het?
Een Universumschool streeft ernaar meer leerlingen enthousiast te maken voor een natuurwetenschappelijk profiel. Er wordt meer aandacht besteed aan bèta-onderwijs en de Universumscholen hebben connecties met bedrijven en onderzoeksinstellingen. Universum scholen doen ook vaak mee in Bèta Programma’s, zoals Bèta Excellent of Jet-Net.

Wat kun je ermee?
Je wordt voorbereid op het denkniveau van de hogeschool/universiteit doordat je extra kennis en vaardigheden opdoet tijdens de exacte vakken. Daarnaast maak je kennis met het bedrijfsleven. Er ontstaat veel vraag naar technisch opgeleide mensen: hierbij heb je dus al een voorsprong.

Wat is het?
Het Vakcollege duurt vijf, zes of zeven jaar, want je doet vmbo en mbo (middelbaar beroepsonderwijs) in één school. Vanaf de eerste dag krijg je veel praktijklessen om vakmanschap te ontwikkelen. Er zijn twee vakroutes: Techniek en Mens & Dienstverlenen.

Wat kun je ermee?
Je leert een echt vak en als je klaar bent met het Vakcollege, heb je al meteen een mbo-diploma.

Overal in Nederland zijn Vakcolleges. Zij worden gesteund door de Landelijke Vereniging van Vakcolleges, die onder meer zorgt voor de verbinding tussen Vakcolleges, mbo-instituten en regionale werkgevers en voor modernisering van hete beroepsonderwijs.

Wat is het?
Op een VECON Business School (VBS) maak je kennis met ondernemerschap. Zowel op vmbo-, havo- als vwo-niveau kun je meedoen aan een programma van projecten en modules om je ondernemersvaardigheden te ontwikkelen. Je leert bijvoorbeeld over inkoop en verkoop, marktonderzoek, boekhouden en beleggen. Ondernemers komen soms gastlessen geven, je kunt meedoen aan een Business Game of je gaat op bezoek bij een bedrijf. Vaak zetten leerlingen van een VBS in groepjes al snel een echte onderneming op. Zo leer je samenwerken met een team en kansen zien en benutten.

Wat kun je ermee?
Je leert veel van economie en ondernemen. Naast je gewone schooldiploma ontvang je een certificaat van de Vecon Business School. Daarmee ben je optimaal voorbereid op een economische vervolgstudie.

Er zijn inmiddels 79 VO-scholen in Nederland gecertificeerd als officiële Vecon Business School. (Vecon staat voor Vereniging van leraren in economisch-maatschappelijke vakken).
Meer informatie over de Vecon Business School

Wat is het?
WON staat voor Wetenschapsoriëntatie Nederland.  Het is een netwerk van circa 40 scholen waar je vanaf het eerste leerjaar van het vwo al leert wat  wetenschap inhoudt. Je leert hoe je een onderzoek moet opzetten en je leert kritisch denken. Op bijna alle WON-scholen krijg je het vak wetenschapsoriëntatie en je krijgt soms gastlessen van wetenschappelijke onderzoekers van een universiteit. Er worden ook (wetenschappelijke) wedstrijden gehouden tussen WON-scholen. Deze scholen werken samen met verschillende universiteiten.

Wat kun je ermee?
Je leert op een WON-school de vaardigheden die je later op de universiteit goed kunt gebruiken. Je ontwikkelt al vroeg een nieuwsgierige, kritische wetenschappelijke houding.

Meer informatie over WON

Of kijk een filmpje waarin WON-leerlingen vertellen over hun eigen onderzoek, zoals tweedeklassers van het Stedelijk College in Eindhoven, die onderzochten of paarden sneller taken leren door middel van eten of door stembeloning,