Adviesbrief 2020: Thema Topsporttalentschool
Topsport combineren met voortgezet onderwijs, dat kan op een Topsport Talentschool.
Wat is een Topsport Talentschool?
Een Topsport Talentschool biedt haar leerlingen alle mogelijke ruimte voor de ontwikkeling van een sportcarrière en legt in haar onderwijs tegelijkertijd de basis voor een loopbaan na(ast) de topsport.
Vaak zijn Topsport Talentscholen scholengemeenschappen in stedelijke gebieden, in de buurt van de grotere sportverenigingen. Hierdoor worden diverse onderwijsniveaus aangeboden op de scholen. Bovendien kunnen leerlingen zo relatief eenvoudig overstappen als zij onverhoopt hun status kwijtraken door onvoldoende sportprestaties. De LOOT-coördinatoren werken samen met regionale sportverenigingen voor een optimale aansluiting van de roosters.
Voor wie is een Topsport Talentschool?
Een leerling van een Topsport Talentschool kiest voor:
- een flexibel lesrooster dat rekening houdt met het training- en wedstrijdschema;
- flexibiliteit in examens, met de mogelijkheid om het eindexamenjaar over twee jaar te spreiden;
- maatwerk bij het onderwijs- en huiswerktraject, met voorzieningen om achterstanden weg te werken;
- ontheffing van bepaalde vakken (bijvoorbeeld lichamelijke opvoeding en handarbeid).
Bij veel sporten kiezen (aankomende) toptalenten juist rond hun twaalfde, als zij naar het voortgezet onderwijs gaan, voor een specifieke sportvereniging. De kinderen – en niet alleen hun ouders – moeten achter de beslissing staan om naar een Topsport Talentschool te gaan. Het is immers een intensief traject voor de leerlingen; zij sporten vaak 15-20 uur per week om nog beter te worden.
Waarom een Topsport Talentschool?
Een topsporter heeft veel tijd nodig voor trainingen, wedstrijden, reizen, trainingskampen en andere sportgerelateerde activiteiten – maar goed onderwijs kost eveneens veel tijd. Die combinatie kan een Topsport Talentschool faciliteren door aangepaste programma’s aan te bieden. De extra ondersteuning en faciliteiten helpen de leerlingen om hun (top)sport en school op een goede manier te combineren. Zwemmers gaan bijvoorbeeld eerst trainen in het zwembad, om daarna lessen te volgen, terwijl voetballers eerst naar school gaan om ’s middags op het veld te staan. Huiswerk doen de leerlingen eveneens op school, zodat ze in elk geval ’s avonds tijd voor zichzelf hebben.
Vrijstelling
Reguliere middelbare scholen geven soms aan dat ze óók rekening kunnen houden met sportactiviteiten van leerlingen. De mogelijkheden van deze scholen zijn echter per definitie zeer beperkt. Zij kunnen bijvoorbeeld geen vrijstelling geven voor bepaalde vakken of het aantal lesuren verminderen. En als zij dat officieus toch doen, ontbreekt het vaak aan mogelijkheden om de gemiste stof en toetsen in te halen. Dit kan bij leerlingen tot zowel stress als achterstanden leiden. In de onderbouw is nog veel mogelijk op reguliere scholen, maar op een later moment overstappen naar een Topsport Talentschool kan voor verstoring van de onderwijs- en sportcarrière zorgen.
Wat is de kwaliteit van een Topsport Talentschool?
Het Mulier Instituut heeft in 2012-2013, in opdracht van de Eerste Kamer, de beleidsregel voor Topsport Talentscholen geëvalueerd (2). Het onderzoek maakte duidelijk dat de sport- en schoolprestaties van leerlingen op Topsport Talentscholen nauwelijks verschillen met die van sporttalenten op reguliere scholen. Meer maatwerk kan de prestaties op Topsport Talentscholen verder positief beïnvloeden, menen de onderzoekers.
De kwaliteit van de Topsport Talentscholen en de manier waarop deze scholen afstemmen op de behoeften van de leerlingen, blijkt ook uit de Topsportklimaat 4-meting uit 2016 (3). Daar staat dat de topsporters en talenten op het voortgezet onderwijs over het algemeen behoorlijk tevreden zijn, met name op Topsport Talentscholen.
Is er een Topsport Talentschool in de buurt?
Op dit moment zijn er 29 Topsport Talentscholen, verspreid over heel Nederland (4). Vier Topsport Talentscholen hebben een speciale status: dat zijn de Centra voor Topsport en Onderwijs (CTO’s) in Heerenveen, Amsterdam, Papendal en Eindhoven. Deze CTO’s zijn toegerust om sporttalenten op het allerhoogste niveau te begeleiden. Het vraagt echter wel om een zorgvuldige screening van topsporters, aangezien het interne verblijf een ingrijpende verandering betekent voor leerlingen.
Via de SchoolWijzer van de VO Gids kunt u meer informatie vinden over de Topsport Talentscholen in uw regio. Vul uw postcode in, zoek en filter de resultaten door de ‘Topsport Talentschool’ als thema aan te vinken.
Meer weten?
Wilt u meer weten over de dagelijkse praktijk van de Topsport Talentscholen?
- Stichting LOOT heeft diverse oud-leerlingen aan het woord gelaten;
- Ook zijn er op de website van de stichting leuke artikelen en video’s te vinden over activiteiten van (oud-)leerlingen. Bijvoorbeeld hier in Buenos Aires.
- In de Volkskrant stond in 2013 een artikel over de slimme sporter. Hierin beschrijven onderzoekers, waaronder prof.dr. Visscher, wat het effect is van zelf-regulatie in sport en op school.
Bronnen in de tekst
(1) Stichting LOOT, “NOC*NSF-talentstatus of LOOT-status”. Website
(2) Mulier Instituut (2016), “Evaluatie van de beleidsregel voor Topsport Talentscholen”. Online PDF
(3) Mulier Instituut (2016), “Topsportklimaat 4 meting: conclusies en aanbevelingen”. Online magazine
(4) Stichting LOOT, “locaties Topsport Talentscholen Nederland”. Website
Geschreven door Carla Stiekema,
bewerkt door Inge van Es (2021)