De VO Gids

Sommige kinderen zijn graag buiten, altijd bezig met dieren, met voedsel of natuur. Soms weten ze al dat ze later met dieren willen werken of het boerenbedrijf in willen. Anderen willen graag iets doen met klimaat en duurzaamheid, met toerisme of techniek. Voor deze ondernemende kinderen is het groen onderwijs een inspirerende plek. Oók als je in de stad woont. Groen onderwijs leidt op voor de groene sector: in het vmbo, mbo, hbo en op de universiteit.

In deze video over een groene vmbo-school vertellen leraren over de vernieuwing van het lesprogramma en de samenhang tussen de verschillende onderdelen.

Wat is groen onderwijs?

We staan voor grote uitdagingen. De druk op klimaat, voedselsystemen, biodiversiteit en de leefomgeving neemt toe. Groene techniek en (praktische) groene kennis dragen bij aan oplossingen van morgen.

vmbo

Vmbo-groen is een brede opleiding waar veel met planten, dieren en voeding wordt gewerkt. Deze planten en dieren zorgen voor een rijke en motiverende leeromgeving voor de leerlingen. Leerlingen kunnen na een groene vmbo nog alle richtingen in het mbo kiezen.

Het onderwijs richt zich op producten en innovaties in de groene sector: hoe worden producten geteeld, verwerkt en bereid met behulp van moderne technologie, en hoe worden ze getransporteerd en verkocht? Leerlingen leren door te doen door bijvoorbeeld tuinen of parken aan te leggen, door de dieren op school te verzorgen, door bloemen te stylen, door zich te richten op koken of op technische toepassingen. In vier jaar tijd worden de leerlingen voorbereid op een groene toekomst.

hbo route

Leerlingen met een praktijkgerichte oriëntatie en hbo-ambities kunnen normaal gesproken via drie routes naar het hbo. Je kunt beginnen met het vmbo en aansluitend havo doen (6 jaar). Je kunt na je vmbo een mbo 4 opleiding doen (7 of 8 jaar) of je doet havo (5 jaar). Vanwege de duur van de beroepsgerichte route kiest een leerling niet altijd wat het best past. Dat heeft geleid tot de oprichting van Het Groene Lyceum (hGL). Hier kan een leerling die het niveau en het tempo aan kan in 6 jaar (met mogelijkheid tot versnellen naar 5 jaar) zowel een vmbo als mbo 4 diploma halen.

Het Kohnstam Instituut deed in 2020 onderzoek naar deze versnelde doorlopende leerroute. De belangrijkste motivatie voor de keuze voor hGL bleek inderdaad de oriëntatie op de praktijk in plaats van de theoretische havo. Opvallend is ook dat bijna 2 keer zoveel studenten doorstromen naar het hbo dan vanuit het reguliere mbo.

Voor wie is groen onderwijs?

Een leerling in het groene onderwijs kiest voor:

een herkenbare cultuur: kleinschalig, veilig, zorgzaam en duurzaam;
onderwijs voor praktisch ingestelde kinderen die graag met hun handen werken;
brede aandacht voor planten, dieren en natuur;
een maatschappelijk relevante opleiding in een sector die groeit.

Waarom groen onderwijs?

Er is steeds meer aandacht voor maatschappelijke uitdagingen: klimaatverandering en de energietransitie bijvoorbeeld. Biodiversiteit en goed leven in een gezonde omgeving. Dit zorgt voor het ontstaan van nieuwe beroepen en sectoren en vraagt om goed opgeleide mensen. Die vraag neemt enorm toe. Tegelijkertijd neemt het totaal aantal mbo studenten af. Het groen mbo kromp in de afgelopen 10 jaar met ruim 20 %.

Om die reden zijn er nieuwe intensieve samenwerkingen tussen scholen onderling en in het innovatieplatform Groenpact. Om te zorgen voor voldoende goed opgeleide vakmensen en meer jongeren die kiezen voor groen, is er gewerkt aan het verbeteren en versterken van het imago met de ontwikkeling van de Groene Werelden. De beschrijving van 8 gebieden in het groene domein geeft een goed inzicht in de breedte van de sector. Meer informatie kun je hier vinden (met onder andere goed in de klas bruikbare filmpjes van ongeveer 2,5 minuut per wereld).

Wat is de kwaliteit van groen onderwijs?

Uit onderzoek naar de doorstroom van het vmbo-groen naar het mbo-groen blijkt dat er geen wezenlijke verschillen zijn tussen groene en reguliere vmbo’s, gelet op de doorstroom naar het mbo. Ook in kwaliteitsonderzoek wordt geen onderscheid gemaakt tussen groen en regulier vmbo. In 98% van het vmbo is de kwaliteit op orde, meent de Inspectie in “De Staat van het Onderwijs 2017/2018”.

Samenwerking

Het vmbo-groen is in de loop der tijd breder geworden: het omgaan met planten en dieren is geen leerdoel meer, maar een middel om jongeren te inspireren en breed op te leiden. Alle groene scholen doen bijvoorbeeld mee aan het programma van Eco-Schools, een internationaal keurmerk voor duurzame scholen. Het groene onderwijs wil zo actief bijdragen aan een duurzame samenleving. Kennis en samenwerking zijn daarbij de sleutelwoorden. De AOC’s hebben sterke banden met (maatschappelijke organisaties in) de regio, werken nauw samen met bedrijfsleven, het groene hbo en Wageningen Universiteit. Sinds 2019 werken de scholen samen in ‘Connect Groen’. Dit is een op samenwerking gericht netwerk waarin de groene (v)mbo-scholen elkaar naar behoefte ontmoeten.

Is er groen onderwijs in de buurt?

Groen onderwijs wordt verspreid over Nederland aangeboden op AOC’s (agrarische opleidingscentra) en scholengemeenschappen. Er zijn momenteel 10 AOC’s en 36 scholengemeenschappen waar groen onderwijs gegeven wordt aan 32.000 vmbo’ers en 22.000 mbo’ers. In elke provincie is minstens één mogelijkheid om vmbo-groen en mbo-groen te volgen. Het Groene Lyceum is met een iets minder grote spreiding op dertien plekken in Nederland te vinden.

Via de SchoolWijzer van de VO Gids kunt u meer informatie vinden over de groene vmbo’s in jullie regio. Vul uw postcode in en filter de resultaten door bij vmbo-profielen ‘Groen’ aan te vinken.

Meer weten?

Wilt u meer weten over hoe leerlingen in het groene onderwijs aan het werk zijn?

Derdejaars leerlingen van het groen vmbo geven les aan basisschoolleerlingen. De vmbo’ers ervaren hoeveel ze al weten en leren te presenteren en organiseren, terwijl de jonge kinderen kennismaken met de rijkdom van de natuur om hen heen. Leraar24 maakte er een korte reportage over.
Op vmbo groen staat meer praktische informatie over de verschillende mogelijkheden en de scholen met groen onderwijs. Bovendien zijn er interessante publicaties te vinden.

Terug naar inhoud adviesbrieven

Adviesbrief thema Groen onderwijs