Adviesbrief thema Groen onderwijs
Sommige kinderen zijn graag buiten, altijd bezig met dieren, met voedsel of natuur. Soms weten ze al dat ze later met dieren willen werken of het boerenbedrijf in willen. Anderen willen graag iets doen met klimaat en duurzaamheid, met toerisme of techniek. Voor deze ondernemende kinderen is het groen onderwijs een inspirerende plek. Oók als je in de stad woont. Groen onderwijs leidt op voor de groene sector: in het vmbo, mbo, hbo en op de universiteit.
- Wat is groen onderwijs?
- Voor wie is groen onderwijs?
- Waarom groen onderwijs?
- Eco-schools
- Is er een groen school in de buurt?
- Meer weten?
In deze video over een groene vmbo-school vertellen leraren over de vernieuwing van het lesprogramma en de samenhang tussen de verschillende onderdelen.
Wat is groen onderwijs?
We staan voor grote uitdagingen. De druk op klimaat, voedselsystemen, biodiversiteit en de leefomgeving neemt toe. Groene techniek en (praktische) groene kennis dragen bij aan oplossingen van morgen.
Vmbo
Vmbo-groen is een brede opleiding waar veel met planten, dieren en voeding wordt gewerkt. Deze planten en dieren zorgen voor een rijke en motiverende leeromgeving voor de leerlingen. Leerlingen kunnen na een groene vmbo nog alle richtingen in het mbo kiezen.
Het onderwijs richt zich op producten en innovaties in de groene sector: hoe worden producten geteeld, verwerkt en bereid met behulp van moderne technologie, en hoe worden ze getransporteerd en verkocht? Leerlingen leren door te doen door bijvoorbeeld tuinen of parken aan te leggen, door de dieren op school te verzorgen, door bloemen te stylen, door zich te richten op koken of op technische toepassingen. In vier jaar tijd worden de leerlingen voorbereid op een groene toekomst.
Het Groene Lyceum
Leerlingen met een praktijkgerichte oriëntatie en hbo-ambities kunnen normaal gesproken via drie routes naar het hbo. Je kunt beginnen met het vmbo en aansluitend havo doen (6 jaar). Je kunt na je vmbo een mbo 4 opleiding doen (7 of 8 jaar) of je doet havo (5 jaar). Vanwege de duur van de beroepsgerichte route kiest een leerling niet altijd wat het best past. Dat heeft geleid tot de oprichting van Het Groene Lyceum (hGL). Het Groene Lyceum is een zogenaamde doorlopende leerroute, waarbij je in zes jaar tijd je vmbo-tl én je mbo-diploma op niveau 4 haalt. Vanaf het eerste jaar tot aan het eind van de school in het zesde jaar is alles erop gericht om je goed voor te bereiden op het hbo. Daarom word je toegelaten met minimaal een schooladvies voor de theoretische leerweg (tl)/havo.
Het Kohnstam Instituut deed in 2020 onderzoek naar de versnelde doorlopende leerroute. De belangrijkste motivatie voor de keuze voor hGL bleek inderdaad de oriëntatie op de praktijk in plaats van de theoretische havo. Opvallend is ook dat bijna 2 keer zoveel studenten doorstromen naar het hbo dan vanuit het reguliere mbo.
Voor wie is groen onderwijs?
Een leerling in het groene onderwijs kiest voor:
- een herkenbare cultuur: kleinschalig, veilig, zorgzaam en duurzaam;
- onderwijs voor praktisch ingestelde kinderen die graag met hun handen werken;
- brede aandacht voor planten, dieren en natuur;
- een maatschappelijk relevante opleiding in een sector die groeit.
Waarom groen onderwijs?
Er is steeds meer aandacht voor maatschappelijke uitdagingen: klimaatverandering en de energietransitie bijvoorbeeld. Biodiversiteit en goed leven in een gezonde omgeving. Dit zorgt voor het ontstaan van nieuwe beroepen en sectoren en vraagt om goed opgeleide mensen. Die vraag neemt enorm toe. Tegelijkertijd neemt het totaal aantal mbo studenten af. Het groen mbo kromp in de afgelopen 10 jaar met ruim 20 %.
Om die reden zijn er nieuwe intensieve samenwerkingen tussen scholen onderling en in het innovatieplatform Groenpact. Om te zorgen voor voldoende goed opgeleide vakmensen en meer jongeren die kiezen voor groen, is er gewerkt aan het verbeteren en versterken van het imago met de ontwikkeling van de Groene Werelden. De beschrijving van 8 gebieden in het groene domein geeft een goed inzicht in de breedte van de sector. Meer informatie kun je hier vinden (met onder andere goed in de klas bruikbare filmpjes van ongeveer 2,5 minuut per wereld).
Eco-schools
Het vmbo-groen is in de loop der tijd breder geworden: het omgaan met planten en dieren is geen leerdoel meer, maar een middel om jongeren te inspireren en breed op te leiden. Alle groene scholen doen bijvoorbeeld mee aan het programma van Eco-Schools, een internationaal keurmerk voor duurzame scholen. Het groene onderwijs wil zo actief bijdragen aan een duurzame samenleving. Kennis en samenwerking zijn daarbij de sleutelwoorden. De Beroepscolleges (voorheen AOC’s) hebben sterke banden met (maatschappelijke organisaties in) de regio, werken nauw samen met bedrijfsleven, het groene hbo en Wageningen Universiteit. Sinds 2019 werken de scholen samen in ‘Connect Groen’. Dit is een op samenwerking gericht netwerk waarin de groene (v)mbo-scholen elkaar naar behoefte ontmoeten.
“Het leuke van Eco-Schools is dat we meedenken hoe onze school duurzamer kan én we ook zélf dingen voor elkaar krijgen. Zo hebben we in december vogelhuisjes gebouwd tijdens de Dag van de Kunsten en nu hangen ze in de schooltuin. Nu maar hopen dat er meesjes een nestje inkomen maken. Ook gaan we het afval op school scheiden en moeten docenten voortaan uit herbruikbare koffiebekers drinken, zodat we minder afval hebben.”
Timo, vwo1, tweetalig, Antoniuscollege, Gouda
Is er groen onderwijs in de buurt?
Groen onderwijs wordt verspreid over Nederland aangeboden op Agrarische beroepscolleges (voorheen AOC’s) en scholengemeenschappen. Elke provincie heeft inmiddels minstens één beroepscollege met groen onderwijs, dankzij de landelijke spreiding van de 16 beroepscolleges.
Via de SchoolWijzer van de VO Gids kun je meer informatie vinden over de groene vmbo’s in jullie regio. Vul je postcode in en filter de resultaten door bij vmbo-profielen ‘Groen’ aan te vinken.
Meer weten?
Wil je meer weten over hoe leerlingen in het groene onderwijs aan het werk zijn?
- Derdejaars leerlingen van het groen vmbo geven les aan basisschoolleerlingen. De vmbo’ers ervaren hoeveel ze al weten en leren te presenteren en organiseren, terwijl de jonge kinderen kennismaken met de rijkdom van de natuur om hen heen. Leraar24 maakte er een korte reportage over.
- Op vmbo groen staat meer praktische informatie over de verschillende mogelijkheden en de scholen met groen onderwijs. Bovendien zijn er interessante publicaties te vinden.
